Çiftçilerin yerlerini bırakıp kente göç etmelerinin sebeplerini ve Hatay Büyükşehir Belediyesi’nin tarımı kalkındırma konusundaki çalışmalarını anlatan Hatay Büyükşehir Belediye Lideri Lütfü Savaş, “Eskiden 10 dönüm yeri olan beşerler kendini kâfi hissederdi. Rahat rahat çocuğunu okuturdu lakin şu anda 100-200 dönüm yeri olan beşerler bile ekmekte zorlanıyor. Zira girdi masrafı çoğaldı. Mazot, gübre, elektrik, personellik, ilaç, tohum tüm girdilerin fiyatı çok arttı. Bu türlü olunca beşerler bu masrafları sattığı eserle karşılayamaz hale geldiler. Birden fazla vakit şunu düşünmeye başladılar: ‘Bu sene ekmezsek ne kadar kar ederiz, ne kadar masraftan kurtuluruz.’ Gazi Mustafa Kemal Atatürk, İzmir 1. İktisat Kongresinde, ‘Ziraat ulusal iktisadın temelidir’ demiştir ve biz bu anlayıştan çok uzaklaşıyoruz” değerlendirmesinde bulundu.
Savaş, konuşmasını şu sözlerle sürdürdü:
“Biz tarımda bilhassa Suriye sorunundan ötürü çok problem çekiyoruz. Bizim tarımla uğraşan insan sayımız 36 binlerden 8 binlere düştü. Yüzde 75’lik bir insan kaybımız var tarımdan uzaklaşan.
Yayladağı’nda Suriyeli çiftçiler için Avrupa’dan bir fon bulundu, onlar da burada çilek ekti. Burada üretilen çilekler ihraç edildi ve Suriyeli kardeşlerimiz ekonomik olarak çok güçlendi. Lakin bizim insanlarımız, girdi masraflarından ötürü grup biçemediği için topraklarını satıp kente göçmeye başladılar. Biz bu durumu öğrenince dedik ki ne gerekiyorsa biz yapalım. Kırsal Kalkınma Projesi yaptık. Bu bölgede tarım yapabilecek ne kadar çiftçi varsa hepsine iki yıl üst üste fide verdik. Bu insanlarımızın kendi topraklarından para kazanmalarına yardımcı olduk. Böylelikle kente göç azaldı ve beşerler kendine yetmeye başladı.”
‘Her mevzuda çiftçimizin yanında oluyoruz’
Her hususta çiftçilere dayanak olduklarının altını çizen Savaş, “Kırsal kalkınma ile Hatay’ın bütününde 15 bin aileye takviye oluyoruz. Tohum ve fide takviyesi yapıyoruz. Tıpkı vakitte Türkiye’de en kaliteli, en ucuz organomineral gübreyi ürettik ve bunu en ucuz biçimde Hatay ve etraf vilayetlerde çiftçimizle buluşturuyoruz. Gübre son 1 yılda yüzde 235 arttı, tarım girdi masrafları yüzde 134,4 arttı. Hal bu türlü olunca belediye olarak biz takviye olalım dedik” açıklamasını yaptı.
Proje kapsamında Hatay’da ayrıntılı inceleme yaptıklarını söyleyen Savaş, “Projeye başlarken evvel bir buçuk yıl Hatay’ın her bölgesinde incelemeler yaptık. Toprak yapısı, rüzgarı, suyu, rakımı… Nerede ne üretilir hepsini çalıştık. Daha sonra ziraat odaları, büyük küçük çiftçiler hepsiyle toplantılar yaptık. Üretim konusunda birçok dayanağımız var lakin bununla kalmıyoruz, satış konusunda da çiftçimizin yanında oluyoruz. Örneğin satış konusunda kasvet yaşayan çiftçiye biz diyoruz ki piyasa fiyatına biz alıp ticaretini biz yapacağız diyoruz. Bunun için de hem kooperatiflerle iş yapıyoruz hem de bir tane şirket kurduk 70 ortaklı. Şirkete Büyükşehir’i de ortak yaptık. Tarlada üretilen eserleri sanayi ile buluşturup hem bunun katma pahasını yükseltiyoruz hem de raf ömrünü uzatıp yurt dışına da ihraç ediyoruz. Çiftçinin satamadığı eseri biz alıp kurutuyoruz ve Dubai, Almanya üzere kıymetli yerlere gönderiyoruz” dedi.
‘Belediye olarak Türkiye’de bir kırsal kalkınma sistemi oluşturuyoruz’
Proje kapsamında kar emeli gütmediklerini de vurgulayan Lütfü Savaş, “Bunları yaparken kar maksadı gütmüyoruz. Belediye olarak Türkiye’de bir sistem, bir kalkınma planı oluşturuyoruz. Nasipse 2 yıla kadar tüm belediyeler bu sistemi bizden almak isteyecekler zira Türkiye’de bakan değiştikçe tarım siyaseti değişen bir ülkeyiz. Bizim tarım siyasetlerimizin uzun vadeli yapılması ve stabil yapılması lazım. Şu anki tarım siyaseti büsbütün ithalata dönük olduğu için ve yerli üreticilere de paha verilmediği için biz Türkiye’de nitekim de üretirken çok meşakkat yaşayan bir ülke haline geldik. Tarım bakanlığı maalesef yalnızca ithalatla uğraşıp günlük hangi eserlerin Türkiye’ye geleceğini konuşur duruma geldi” diye konuştu.
‘Kırsaldaki insanlarımızın kente göçünü engelleme konusunda çok başarılıyız’
‘Bildiğiniz bütün yollar tükenmişse ya yeni bir yol açacaksınız ya da yeni bir yer bulacaksınız’ anlayışla projeye başladıklarını kelamlarına ekleyen Savaş, ” Suriye konusundaki zahmetler arttıkça biz de belediye olarak tarıma takviye vermeye karar verdik. Kırsaldaki insanlarımızın köyden kente göçünü engelleme konusunda çok başarılıyız. Bu dayanakları daha çok çiftçiye ulaştırmayı hedefliyoruz” dedi.
‘Hükümetin takviyesi çiftçinin yükünü hafifletmiyor’
Savaş, kelamlarını şu cümlelerle tamamladı:
“Hükümet tarıma bu sene 29 milyar takviye vereceğini açıkladı. Kısa bir hesap yapacağım; şu anda Türkiye’de tarımda kullanılan mazot 3 milyar litre. Hükümet yalnızca vergi olarak tarımdan, her litrede 7 lira para kazanıyor. 3 milyar litrelik mazota 21 milyar para kazanıyor. Ürettiği şeyi hiç hesaba katmıyorum. Bu mazot 21 milyar, bunun dışında çiftçi tarlaya gelip giderken mazot yakıyor. Onu da yaklaşık 8 milyar hesaplarsanız, tarımda yalnızca mazot ve akaryakıta koyduğu parayı siz geri vermiş oluyorsunuz çiftçiye. Yani insanların yükünü hafifletecek bir şey yapmıyorsunuz.
Başka bir şey söyleyeyim, şu anda ülke genelinde 13 tane kent hastanesi var ve bunlar 5 şirkete ilişkin. Bu 5 şirkete hükümetin verdiği para 33 milyar 700 milyon lira. Yani tüm Türkiye’deki tarıma vereceği dayanaktan çok daha fazlasını 7 ayda hükümet 5 tane şirkete veriyor. Onun için canımız yanıyor.
Biz tek başımıza ürettiğimiz gübre ile tüm gübre fiyatlarında 2 sefer dampinge sebep olduk. Bundan sonra birçok belediye bu işe el atacaktır. Biz belediye liderleri sık sık görüşüyoruz. Herkesin yol tutuşu farklı fakat muhtemelen ortak bir karar vereceğiz. En güzel modeli kim yapıyorsa o modeli devam ettireceğiz. İnşallah biz Hatay olarak tarımdaki kalkınma planını, yeni hükümetle Türkiye’deki kalkınma planıyla birlikte yürüterek çok hoş bir örnek olacağız.”